کد مطلب:173192 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:130
برداشت آگاهانه
دستورات الهی، باید به واسطه وحی در اختیار پیامبر قرار گیرد و كلام خدا به خوبی درك شود و بدون كاستی به مردم عرضه گردد. سپس در مقام تفسیر و تبیین، تداوم بخش كلام وحی باشند.
برای این كه وحی الهی، بدون كم و كاستی به مردم برسد، واسطه ی وحی، باید ویژگی های ذاتی خاصی را
دارا باشد. این امتیاز فقط در نفس قدسیه محمدیه تحقق یافته است. او تنها موجودی است كه نزدیك ترین موجود به وجود مطلق است و توان ارتباط مستقیم با منبع وحی را دارد.
این دید نسبت به ائمه معصوم علیهم السلام كه مفسران وحی هستند، با اندكی تنزل قابل تصور است، چرا كه دریافت و درك واقعی كلام الهی، فقط از موجوداتی برمی آید كه نزدیك ترین موجودات به خداوند هستند. [1] .
شخصیت هایی كه اسوه و مقتدا و پیشوای عملی انسان ها هستند، گفتار و كردارشان حجت و هدایت است؛ به این معنا كه تمامی ابعاد زندگی آن ها قابل تقلید و الگوبرداری و راهنمایی برای یك زندگی خداپسندانه است.
نمی توان موجودی را اسوه قرار داد كه افق وجودی او به اندازه ای با انسان فاصله دارد كه حتی تصور صحیح و واقعی آن غیر مقدور است.
عدم هماهنگی در شرایط و خصوصیات ذاتی، عملا یك موجود را از دایره تقلید و الگو برداری خارج نموده، امكان ارتباط را نیز منتفی خواهد ساخت.
قرآن كریم، جایگاه رسول خویش را در میان مردم، جایگاه «اسوه» و مقتدا می داند و بر همگونی میان او و نوع بشر با «منت» تأكید فرموده است:
(لقد كان لكم فی رسول الله أسوة حسنة)؛ [2] البته شما را در اقتدای به رسول خدا، سرمشق نیكویی است.
(لقد من الله علی المؤمنین اذ بعث فیهم رسولا من أنفسهم...)؛ [3] خدا بر اهل ایمان منت گذاشت كه رسولی از خود آن ها در میان آنان برانگیخت...
چنین جایگاهی، این موجود را تا حد یك انسان با همه ویژگی ها و محدودیت ها و موانع پایین خواهد آورد كه نباید خصوصیتی فوق انسانیت در خود داشته باشد؛ در غیر این صورت مقام «اسوه» و «منت» را متزلزل خواهد كرد.
لازمه این وجهه آن است كه موجودی با كمال، ولی با تمام موانع، وجود داشته باشد كه هیچ خصوصیتی برتر از آن چه درباره یك انسان سراغ داریم، در زندگی و مشی اجتماعی او وجود نداشته باشد.
هر گونه تصویر شرایط ویژه مخصوصا شرایط ذاتی و خلقتی كه امكان تحقق و دست یافتن نوع بشر به
آن میسر نباشد، آن ها را از دائره «اسوه» بودن و بویژه حجت قرار گرفتن خارج خواهد كرد.
پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كه انسان كامل و و بی نظیری است و دیگران از راه یافتن به جایگاه و منزلت او ناتوان هستند. صرف نظر از مقام معنوی و عبودیت دست نایافتنی حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم، خداوند به پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید بگو: (انما انا بشر مثلكم)؛ [4] من بشری هستم مثل شما!
در آیه ای دیگر درباره تمام پیامبران چنین می فرماید:
(انهم لیأكلون الطعام و یمشون فی الأسواق)؛ [5] آنان غذا می خورند و در بازارها راه می روند!
نیز تكرار تعبیراتی نظیر: (رسولا منكم) [6] ، (رسولا منهم) [7] ، (رسولا من انفسهم) [8] به ما می فهماند كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرشته و یك موجود نامتجانس با ما نیست، بلكه او هم انسانی است مثل ما، از جنس ما و با ویژگی هایی كه ما دارا هستیم تا الگوگیری از او میسر باشد، لذا با تعبیر «لقد» كه تأكید مضاعف است می فرماید:
(لقد كان لكم فی رسول الله اسوة حسنة لمن كان یرجوا الله والیوم الآخر و ذكر الله كثیرا)؛ [9] مسلما برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیكویی است برای آنان كه به رحمت خدا و روز رستاخیز امید دارند و خدا را بسیار یاد می كنند.
برای این كه وحی الهی، بدون كم و كاستی به مردم برسد، واسطه ی وحی، باید ویژگی های ذاتی خاصی را
دارا باشد. این امتیاز فقط در نفس قدسیه محمدیه تحقق یافته است. او تنها موجودی است كه نزدیك ترین موجود به وجود مطلق است و توان ارتباط مستقیم با منبع وحی را دارد.
این دید نسبت به ائمه معصوم علیهم السلام كه مفسران وحی هستند، با اندكی تنزل قابل تصور است، چرا كه دریافت و درك واقعی كلام الهی، فقط از موجوداتی برمی آید كه نزدیك ترین موجودات به خداوند هستند. [1] .
شخصیت هایی كه اسوه و مقتدا و پیشوای عملی انسان ها هستند، گفتار و كردارشان حجت و هدایت است؛ به این معنا كه تمامی ابعاد زندگی آن ها قابل تقلید و الگوبرداری و راهنمایی برای یك زندگی خداپسندانه است.
نمی توان موجودی را اسوه قرار داد كه افق وجودی او به اندازه ای با انسان فاصله دارد كه حتی تصور صحیح و واقعی آن غیر مقدور است.
عدم هماهنگی در شرایط و خصوصیات ذاتی، عملا یك موجود را از دایره تقلید و الگو برداری خارج نموده، امكان ارتباط را نیز منتفی خواهد ساخت.
قرآن كریم، جایگاه رسول خویش را در میان مردم، جایگاه «اسوه» و مقتدا می داند و بر همگونی میان او و نوع بشر با «منت» تأكید فرموده است:
(لقد كان لكم فی رسول الله أسوة حسنة)؛ [2] البته شما را در اقتدای به رسول خدا، سرمشق نیكویی است.
(لقد من الله علی المؤمنین اذ بعث فیهم رسولا من أنفسهم...)؛ [3] خدا بر اهل ایمان منت گذاشت كه رسولی از خود آن ها در میان آنان برانگیخت...
چنین جایگاهی، این موجود را تا حد یك انسان با همه ویژگی ها و محدودیت ها و موانع پایین خواهد آورد كه نباید خصوصیتی فوق انسانیت در خود داشته باشد؛ در غیر این صورت مقام «اسوه» و «منت» را متزلزل خواهد كرد.
لازمه این وجهه آن است كه موجودی با كمال، ولی با تمام موانع، وجود داشته باشد كه هیچ خصوصیتی برتر از آن چه درباره یك انسان سراغ داریم، در زندگی و مشی اجتماعی او وجود نداشته باشد.
هر گونه تصویر شرایط ویژه مخصوصا شرایط ذاتی و خلقتی كه امكان تحقق و دست یافتن نوع بشر به
آن میسر نباشد، آن ها را از دائره «اسوه» بودن و بویژه حجت قرار گرفتن خارج خواهد كرد.
پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كه انسان كامل و و بی نظیری است و دیگران از راه یافتن به جایگاه و منزلت او ناتوان هستند. صرف نظر از مقام معنوی و عبودیت دست نایافتنی حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم، خداوند به پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید بگو: (انما انا بشر مثلكم)؛ [4] من بشری هستم مثل شما!
در آیه ای دیگر درباره تمام پیامبران چنین می فرماید:
(انهم لیأكلون الطعام و یمشون فی الأسواق)؛ [5] آنان غذا می خورند و در بازارها راه می روند!
نیز تكرار تعبیراتی نظیر: (رسولا منكم) [6] ، (رسولا منهم) [7] ، (رسولا من انفسهم) [8] به ما می فهماند كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرشته و یك موجود نامتجانس با ما نیست، بلكه او هم انسانی است مثل ما، از جنس ما و با ویژگی هایی كه ما دارا هستیم تا الگوگیری از او میسر باشد، لذا با تعبیر «لقد» كه تأكید مضاعف است می فرماید:
(لقد كان لكم فی رسول الله اسوة حسنة لمن كان یرجوا الله والیوم الآخر و ذكر الله كثیرا)؛ [9] مسلما برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیكویی است برای آنان كه به رحمت خدا و روز رستاخیز امید دارند و خدا را بسیار یاد می كنند.
[1] مراد از قرب، قرب اعتباري نيست، بلكه قرب حقيقي و ذاتي لازم است. مقامي كه نتوان هيچ موجودي را اعم از انسان و فرشته به جاي آن نشاند. البته تصور صحيح اين جايگاه نيز فقط و فقط براي موجوداتي ميسر است كه جايگاهي هم سنگ و يا برتر داشته باشند. بنابراين شناخت مقام والا و كنه واقعي نفس «محمديه» و «ولويه»، تنها براي ذات اقدس احديت ميسر است؛ زيرا وجودي برتر بلكه خالق وجود، اوست.
[2] احزاب «33» آيه ي 21.
[3] آل عمران «3» آيه ي 164.
[4] كهف «18» آيه ي 110.
[5] فرقان «25» آيه ي 20.
[6] بقره (2) آيه ي 151.
[7] بقره (2) آيه ي 129.
[8] آل عمران (3) آيه ي 164.
[9] احزاب «33» آيه ي 21.